"တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူဆိုတာ ဘယ္သူလဲ ....?
တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူကို အဂၤလိပ္လို Activist လို႔ေခၚပါတယ္။ ျမန္မာေဝါဟာရကို ဘယ္သူက စတင္ ဘာသာျပန္လိုက္ သလဲ မသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အလြန္ထိမိတဲ့ စကားလံုးပါ။ အဓိပၸာယ္ တိက်ပါတယ္။ လူအမ်ားကို ႏိႈးေဆာ္ေပးႏိုင္စြမ္း ရွိပါတယ္။ အားတက္သေရာ ပါဝင္ ပူးေပါင္းလိုစိတ္ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ဒီစကားလံုး ျမင္တာနဲ႔ တာဝန္ရွိသူေတြ မတရား လုပ္ေနၿပီ၊ တာဝန္ေတြ ပ်က္ကြက္ေနၿပီ ဆိုတာ သိၾကပါတယ္။ တာဝန္ရွိသူေတြကို ေျခာက္ျခား တုန္လႈပ္ေစတဲ့ စကားလံုးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။"
လူအမ်ားနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ကိစၥေတြမွာ တာဝန္ရွိသူေတြကို ကန္႔ကြက္ဆန္႔က်င္တာ၊ သေဘာမတူေၾကာင္း ျပသတာ၊ ေတာင္းဆိုတာနဲ႔ လူအမ်ားကို ပညာေပးတာ၊ ကူညီတာေတြဟာ တက္ႂကြလႈပ္ရွားမႈေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမ်ဳိးေတြ လႈပ္ေနသူကို တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူလို႔ ေခၚပါတယ္။
တက္ႂကြလႈပ္ရွားရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းနဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္ကို တာဝန္ရွိသူေတြအပါအဝင္ လူအမ်ားသိေအာင္ လုပ္ရတာ ျဖစ္လို႔ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ တဦးခ်င္းျဖစ္ေစ၊ အမ်ားျဖစ္ေစ လမ္းေပၚထြက္ၿပီး ဆႏၵျပၾကပါ တယ္။ တာဝန္ရွိသူထံကို စာပို႔ၿပီးေတာ့လည္း လႈပ္ရွားၾကပါတယ္။ တကယ္လို႔ လူအမ်ား ပါဝင္တယ္ဆိုရင္ ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္တာ (ဒါမွမဟုတ္) သေဘာတူေထာက္ခံတာကို လက္မွတ္ေတြေရးထိုးၿပီး ေပးပို႔ပါတယ္။ အင္တာနက္ ေခတ္ကို ေရာက္လာတဲ့အခါမွာ အင္တာနက္ကေန စာပို႔ၾကပါတယ္။ တဦးခ်င္းလုပ္တာေတြရွိသလို လူအမ်ားက လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး ပါဝင္တဲ့လႈပ္ရွားၾကတာလည္း ရွိပါတယ္။
တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြမွာ အမ်ဳိးသား-အမ်ဳိးသမီး ခြဲျခားမထားၾကပါဘူး။ ဆင္းရဲ-ခ်မ္းသာ ခြဲျခားတာလည္း မရွိပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ စာတတ္္-မတတ္ သတ္မွတ္ခ်က္ မရွိပါဘူး။ အသက္အရြယ္၊ ဘာသာတရား၊ မ်ဳိးရိုးကန္႔သတ္ခ်က္လည္း မထား ပါဘူး။ ဘယ္သူမဆို စိတ္ပါရင္ ပါဝင္လႈပ္ရွားႏိုင္ၾကပါတယ္။ ဥပမာ- အမ်ဳိးသမီးေတြ အခြင့္အေရး ပိုရဖို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့ တက္ႂကြလႈပ္ရွားမႈေတြမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြသာမကဘဲ အမ်ဳိးသားေတြကိုယ္တိုင္ကပါ ဦးေဆာင္လႈပ္ရွားေပးၾကပါတယ္။ ၂ဝဝ၇နဲ႔ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ေတြတုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ တိဗက္ေဒသမွာ အရွိန္အဟုန္ ျပင္းထန္တဲ့ တက္ႂကြလႈပ္ရွားမႈေတြ ရွိခဲ့ ၿပီး ဗုဒၶဘာသာ သံဃာေတာ္ေတြက အဓိကဦးေဆာင္ ပါဝင္ လႈပ္ရွားခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက လႈပ္ရွားမႈဟာ “ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး” ဆိုၿပီး ကမာၻေက်ာ္သြားခဲ့ပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ ျပည္သူတဦးခ်င္းရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ဦးစားေပးထားတာျဖစ္လို႔ ကိုယ္တိုင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ၿပီးမွဘဲ ဝင္ေရာက္ လႈပ္ရွားၾကပါတယ္။ အာဏာရွင္ စနစ္ေအာက္က ျပည္သူေတြမွာေတာ့ စိတ္ပါေနတာေတာင္မွ ပါဝင္လႈပ္ရွားႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမရွိဘဲ ဝင္မပါႏိုင္ၾကပါဘူး။ အာဏာပိုင္ေတြအေပၚ စားဝတ္ေနေရးအရ မွီခိုေနရ တာေတြ၊ ေၾကာက္ရြံ႕ေနရတာေတြက အဓိက အတားအဆီးေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလိုကိစၥမ်ဳိးေတြရွိေနရင္ တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူေတြက အရင္ဆံုး စုေပါင္းေျဖရွင္းၿပီး အင္အားကို တည္ေဆာက္ၾကပါတယ္။ လႈပ္ရွားမႈမွာ ပါဝင္မယ့္သူေတြ အခ်င္းခ်င္း စားဝတ္ေနေရး အခက္အခဲေတြကို ယိုင္းပင္းကူညီၾကပါတယ္။ ေၾကာက္ရြံ႕စိတ္ေတြ ေပ်ာက္သြားေအာင္ အားေပးၾကပါတယ္။
မ်ားေသာအားျဖင့္မွာေတာ့ နစ္နာဆံုးရွံဳးမႈ၊ ႏိုင္ငံေရးအရည္အခ်င္း၊ လႈပ္ရွားဖူးတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳ၊ အသိုင္းအဝိုင္းအင္အား၊ ေရွ႕ေရးကို ေမွ်ာ္ျမင္ေတြးဆႏိုင္တဲ့အေပၚ အေျခခံၿပီး ဦးေဆာင္လႈပ္ရွားသူေတြ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ေခါင္းေဆာင္၊ အဖြဲ႔အစည္း၊ မဟာဗ်ဴဟာ၊ အစီအစဥ္ စတဲ့ စနစ္တက် ျပင္ဆင္မႈေတြ ရွိၾကပါတယ္။ သူတို႔ကို ေထာက္ခံ အားေပးသူေတြ မ်ားလာတဲ့အခါမွာ လႈပ္ရွားမႈဟာ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ၿပီး အရွိန္ေကာင္းလာပါတယ္။
အစိုးရကို ကန္႔ကြက္ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပ ေတာင္းဆို
တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြဟာ အစိုးရရဲ႕ ေပၚလစီနဲ႔ ဥပေဒေတြ (ဒါမွမဟုတ္) အစိုးရ လုပ္ရပ္ေတြကို လက္မခံႏိုင္ၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ဟာ ဆန္႔က်င ကန္႔ကြက္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားေတြကို အထိခိုက္ခံၿပီး အမ်ားအတြက္ ပိုမို ေကာင္းမြန္ေစခ်င္တဲ့ ေစတနာနဲ႔ လုပ္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- အစိုးရက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေနတဲ့ကိစၥေတြ၊ အစိုးရတာဝန္ကို ယူထားသူေတြက အာဏာ အလြဲသံုးစား လုပ္ေနတဲ့ကိစၥေတြကို ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္ၾကတာမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္အေရး၊ လူထုအေရးအတြက္ လူထုလိုလားခ်က္နဲ႔ မကိုက္ညီတာေတြကို အစိုးရက လုပ္ေဆာင္ ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး အခြင့္သာရင္ သာသလို တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူေတြက ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္ေနၾကျမဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပဳျပင္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုျမဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အျပည့္အဝ ရွိပါတယ္။ ျပည္သူေတြမွာ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ဖြဲ႔စည္း လႈပ္ရွားခြင့္ေတြ ရွိေနၾကလို႔ အစိုးရကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္ခြင့္ ရွိေနပါတယ္။ အစိုးရ ေပၚလစီေတြကို သေဘာမတူပဲ ဆန္႔က်င္ပိုင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတြမွာ တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူေတြဟာ လူထုၾကားထဲကေန အျမဲတေစ ထြက္ေပၚ လာေနတတ္ပါတယ္။
လူေတြတင္ဘဲ မဟုတ္ေသးပါဘူး။ အသင္းအဖြဲ႔ (Institution) ေတြကလည္း အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ ေတာင္းဆို ၾကတဲ့အခါ တက္ႂကြလႈပ္ရွားမႈကို လုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ဥပမာ- အလုပ္သမားသမဂၢ၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢလို႔ ေျပာရင္ တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူေတြဘဲလို႔ မ်က္စိထဲ ခ်က္ခ်င္း ေျပးျမင္မိၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာေတြအဖို႔ တက္ႂကြလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ မစိမ္းတဲ့သေဘာပါ။ သမဂၢေတြ သာမကပါဘူး။ အစိုးရနဲ႔မဆိုင္တဲ့ အသင္းအဖြဲ႔ (NGO- Non-governmental Organization) မွန္သမွ် လိုအပ္ရင္ လိုအပ္သလို တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူေတြအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းႏိုင္ၾကပါတယ္။ အစိုးရနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ အသင္း အဖြဲ႔ေတြမွာေတာင္ တခါတေလမွာ ရွိတတ္ပါတယ္။
ဥပမာ-တပ္တြင္း ပုန္ကန္မႈ (Mutiny) ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕ရဲ႕ စစ္တပ္ေတြမွာ စစ္သားေတြကို လံုေလာက္တဲ့ လစာေငြ မေပးတဲ့အျပင္ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ် ဆက္ဆံတာေတြ ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ အတိုင္းထက္အလြန္ ျဖစ္သြားရင္ ဘယ္စစ္သားမွ သီးမခံတတ္ပါဘူး။ ဒီအခါမွာ သူတို႔ရပိုင္ခြင့္အတြက္ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္-ေတာင္းဆိုဖို႔ တက္ႂကြလႈပ္ရွားလာတတ္ ပါတယ္။ ဒါကို တပ္တြင္း ပုန္ကန္မႈလို႔ေခၚတာပါ။ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းတဲ့ အမ်ဳိးအစား (Coup d'état or Coup) နဲ႔ မတူ ပါဘူး။ စစ္တပ္ထဲမွာ တက္ႂကြလႈပ္ရွားတဲ့ တပ္တြင္းပုန္ကန္မႈဟာ အႏၱရာယ္ အျမဲျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ဒီလိုျဖစ္လာရင္ အစိုးရေတြဟာ စစ္တပ္သံုးၿပီး တိုက္ရိုက္ ေျဖရွင္းတတ္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္သားေတြသာမက အရပ္ဘက္ျပည္သူေတြလည္း ေသေၾက ဒဏ္ရာရတတ္ပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီ မဟုတ္တဲ့ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြ၊ ဒီမိုကေရစီ မေအာင္ျမင္ႏိုင္ေသးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ ေတြက စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ သီအိုကေရစီ (Theocracy) ႏိုင္ငံေတြမွာလည္း တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြ ရွိေနၾကပါတယ္။ အျမဲတမ္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အခြင့္သာမွ လႈပ္ရွားႏိုင္တဲ့သေဘာ ရွိပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူထုက႑ ကေန အႀကီးအက်ယ္ တက္ႂကြ လႈပ္ရွားတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခ်ိန္ကာလ အနီးစပ္ဆံုး နမူနာျပရရင္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တုန္းက ရွစ္ေလးလံုး လူထုလႈပ္ရွားမႈ (၈၈၈၈)နဲ႔ ၂ဝဝရ ခုႏွစ္တုန္းက ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ကိုယ္တိုင္ ပါဝင္လႈပ္ရွားခဲ့ၾကလို႔ တက္ႂကြလႈပ္ရွားမႈ သေဘာတရားကို အေတာ္အတန္ တီးမိေခါက္မိ သိရွိထားၿပီးၾကပါၿပီ။ အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာ ရုန္းကန္ေနရ ေပမယ့္လည္း ဘယ္လိုတက္ႂကြလႈပ္ရွားရမလဲ ဆိုတာကို ျမန္မာႏိုင္ငံသား အမ်ားစုကေတာ့ ခ်က္ဆို နားခြက္က မီးေတာက္ေနၿပီးၾကပါၿပီ။ သမိုင္းအဆက္ဆက္ လက္ဆင့္ကမ္း အေမြအႏွစ္ေကာင္း တခုလို႔ ဆိုရမွာပါ။
လူထု လက္မခံႏိုင္တဲ့ အစိုးရရဲ႕ေပၚလစီနဲ႔ ဥပေဒေတြ (ဒါမွမဟုတ္) အစိုးရလုပ္ရပ္ေတြအျပင္ အစိုးရက လုပ္သင့္ရက္နဲ႔ မလုပ္ေသးတာေတြ၊ အစိုးရက ဦးေဆာင္လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေနတာေတြကိုလည္း တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြက ေထာက္ျပဖို႔ လိုတဲ့အခါမွာ လႈပ္ရွားတတ္ၾကပါတယ္။ ဥပမာ- သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးကိစၥေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္ပအေရးေတြမွာ ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းေတြနဲ႔အညီ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ အစိုးရက ပ်က္ကြက္ေနရင္လည္း တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူေတြက တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ေပးတတ္ပါတယ္။
တက္ႂကြ လႈပ္ရွားမႈေတြ ရွိတဲ့ အျခားေနရာေတြ
တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြဟာ အစိုးရကိုသာဦးတည္ၿပီး တက္ႂကြလႈပ္ရွားေနၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ စီးပြားေရးေကာ္ပိုေရးရွင္းနဲ႔ ကုမၸဏီေတြ၊ စက္ရံု-အလုပ္ရံုေတြ၊ ေက်ာင္းေတြ၊ မီဒီယာေတြ၊ အသင္းအဖြဲ႔ဌာန ကိစၥေတြ မွာလည္း အမ်ားအက်ဳိးနဲ႔မကိုက္ညီရင္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြက ကန္႔ကြက္ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပ ေတာင္းဆိုတတ္ၾကပါ တယ္။ အလုပ္သမားသပိတ္၊ ေက်ာင္းသားသပိတ္ေတြဟာ ထင္ရွားတဲ့ နမူနာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ တပ္တြင္းပုန္ကန္မႈ ဆိုတာ အသင္းအဖြဲ႔ဌာနအေပၚ ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္ ေတာင္းဆိုတဲ့ နမူနာတခုပါ။
ကန္႔ကြက္ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပေတာင္းဆိုဖို႔အတြက္ဘဲ လႈပ္ရွားၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူထုကို ပညာေပးတာ၊ သဘာဝ ေဘးအႏၱရာယ္လို ကိစၥေတြ၊ မိဘမဲ့ကေလးေတြ ေထာက္ပံ့ေရး၊ AIDS/HIV ေဝဒနာရွင္ ေစာင့္ေရွာက္ကုသေရး၊ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ သက္သာေလ်ာ့နည္းေစေရး အစရွိတဲ့ အျခားလူမႈေရးအကူအညီ ခ်ဳိ႕တဲ့ေနတဲ့ကိစၥေတြမွာလည္း တက္ႂကြ လႈပ္ရွားမႈေတြ ရွိပါတယ္။ မူးယစ္ေဆးဝါး တိုက္ဖ်က္ေရး၊ လူကုန္ကူးတာ၊ အဓမၼလုပ္အားခိုင္းေစတာ၊ ကေလးစစ္သားနဲ႔ ေျမျမွဳပ္မိုင္း အစရွိတဲ့ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒ-တားျမစ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ကိစၥေတြမွာလည္း အစိုးရကို တိုက္တြန္းဖို႔ လႈပ္ရွားတတ္ၾကပါတယ္။
နမူနာျပရမယ္ဆိုရင္ ၂ဝဝရ ေမလ(၂)ရက္တုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဝင္ေရာက္တိုက္ခတ္သြားတဲ့ နာဂစ္ ေလမုန္တိုင္း ေၾကာင့္ လူဦးေရ တသိန္းေလးေသာင္းနီးပါး ေသဆံုး-ေပ်ာက္ဆံုးၿပီး ႏွစ္သန္းခြဲေလာက္ စားဝတ္ေနေရး ဒုကၡေရာက္ေန ခဲ့ရာမွာ ျပည္တြင္းျပည္ပမွာ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြ အမ်ားအျပား ထြက္ေပၚလာခဲဲ့ၿပီး ေငြအား၊ လူအားနဲ႔ အားတက္ သေရာ ကူညီေပးခဲ့ၾကပါတယ္။
ျမန္မာ့ရာဇဝင္မွာ အခုလို ကပ္ေဘးမ်ဳိးဟာ ျဖစ္ေတာင့္ျဖစ္ခဲပါ။ အစိုးရအေနနဲ႔ အခ်ိန္မီ ျပည့္ျပည့္ဝဝ အကူအညီ မေပး ႏိုင္ခင္မွာ လူထုက တက္တက္ႂကြႂကြနဲ႔ ကူညီေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလို လူမႈေရးကိစၥမွာ အစိုးရဘက္က အဆိုးဆံုး နာမည္ ပ်က္သြားတာကေတာ့ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ ေဖ်ာ္ေျဖေရးသမား ဇာဂနာ (ကိုသူရ) တို႔လို ေလေဘးကယ္ဆယ္ေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြကို ျမန္မာစစ္အစိုးရက ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ေတြနဲ႔ အျပစ္ေပး အေရးယူခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကယ္ဆယ္ေရးမွာ ပါဝင္ခဲ့ၾကတဲ့ အျခား ျမန္မာ လႈပ္ရွားတက္ႂကြသူေတြလည္း အဖမ္းခံရပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ရင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့လူထုကို အစိုးရက ကူညီဖို႔ ေႏွာင့္ေႏွးေနတဲ့အျပင္ တကယ္တမ္းကူညီတဲ့ အျခားလူေတြ အေပၚ စစ္အစိုးရက ရန္ၿငိဳးထားေနတာ သိသာထင္ရွားပါတယ္။
လူထုပညာေပးေရးမွာ လူထုအတြက္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြကို တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြက ပညာေပးၾကပါတယ္။ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းတခုလံုးရဲ႕အသက္လို႔ တင္စားရမယ့္ ႏိုင္ငံဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကို လည္း လူထုက ေက်ေက်ညက္ညက္ နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြက ႏိႈးေဆာ္ပညာေပး တတ္ပါတယ္။ အေျခခံဥပေဒကို လူထုက နားလည္သေဘာေပါက္မွ ေထာက္ခံအတည္ျပဳၿပီး လိုက္နာက်င့္သံုးႏိုင္သလို လူ႔အခြင့္အေရးေတြကိုလည္း အျပည့္အဝခံစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရနဲ႔ အျခားတာဝန္ရွိသူေတြကိုလည္း အာဏာ အလြဲသံုးစားမႈေတြ မရွိေအာင္၊ တာဝန္ေတြ မပ်က္ကြက္ရေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
မတရားတဲ့ကိစၥေတြကို တားျမစ္ႏိုင္ဖို႔၊ ပေပ်ာက္သြားႏိုင္ဖို႔ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ (Rule of law) ဆိုတာ မရွိမျဖစ္၊ မသိ မျဖစ္ အေရးႀကီးလွပါတယ္။ တဆက္တည္းမွာဘဲ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈမွာ အဓိက ထိန္းေက်ာင္းေပးရတဲ့ တရားစီရင္ေရး မ႑ိဳင္အျပင္ ရဲ အစရွိတဲ့ လူထုၾကားထဲက လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ေတြ ျခစားပ်က္စီးၿပီး တာဝန္ေတြ လစ္ဟင္းေနတာကို ျပဳျပင္တားဆီးႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါဟာ အမွန္တကယ္မွာေတာ့ အစိုးရက ႏိုင္ငံအဆင့္အေနနဲ႔ တာဝန္ယူ လုပ္ေပးရတဲ့ ကိစၥပါ။ အစိုးရဘက္က ပ်က္ကြက္ရင္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြကိုယ္တိုင္ ပါဝင္လာမွာ မဆန္းလွပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ဟာ မတရားတာကို လက္မခံႏိုင္၊ လစ္လ်ဴရႈ မေနႏိုင္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီကို က်င့္သံုးမယ္ဆိုရင္ လူထုထဲမွာ ဒီမိုကေရစီကို နားလည္သေဘာေပါက္ထားသူေတြ၊ ဒီမိုကေရစီအေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြ အမ်ားဆံုး ရွိေနရပါတယ္။ ဒါမွသာ ဒီမိုကေရစီက်င့္ဝတ္ေတြကို လိုက္နာက်င့္သံုးႏိုင္မွာ ျဖစ္ၿပီး မေပ်ာက္မပ်က္ တန္ဖိုးမေလ်ာ့ေအာင္လည္း ထိန္းသိမ္းေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္ကို တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူေတြက ေျမာ္ျမင္ေတြးဆႏိုင္ၾကပါတယ္။ နည္းလမ္းေပါင္းစံုနဲ႔ လူထုပညာေပးေရးေတြ လုပ္ကိုင္ၾကပါတယ္။
တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူနဲ႔ ဝိသမ စီးပြားေရး
ဒီမိုကေရစီနဲ႔ဆိုရင္ မိတ္ဘက္လိုျဖစ္ေနတတ္တာကေတာ့ ပုဂၢလိကပိုင္ စီးပြားေရးေကာ္ပိုေရးရွင္းေတြနဲ႔ ကုမၸဏီေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္မွာေတာ့ စီးပြားေရးသမားဆိုတာ သူတို႔စီးပြားေရး အျမဲတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေနဖို႔ဘဲ ၾကည့္တတ္ၾကပါတယ္။ ခ်မ္းသာၿပီးရင္း ခ်မ္းသာခ်င္တဲ့ ကိုယ္က်ဳိးစီးပြားတခုတည္းကိုဘဲ ၾကည့္တတ္ၾကပါတယ္။
ဒီလိုသေဘာရွိတဲ့ စီးပြားေရးသမားေတြဟာ ဒီမိုကေရစီကို ခုတံုးလုပ္ၿပီး စီးပြားရွာတတ္ၾကပါတယ္။ တခါတေလမွာ သူတို႔ရလာမယ့္ ေရရွည္အက်ဳိးစီးပြားကိုေတာင္ မၾကည့္တတ္ၾကပါဘူး။ တနပ္စားလုပ္တတ္ပါတယ္။ လူထုဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေရးေတြကိုလည္း သိပ္မၾကည့္တတ္ၾကပါဘူး။ လူေတြဝင္ေငြေကာင္းမွ မ်ားမ်ားဝယ္ယူစားသံုးႏိုင္မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာကိုေတာင္ မျမင္တတ္ေလာက္ေအာင္ ေလာဘစိတ္ မႊန္ထူေနတတ္ၾကပါတယ္။ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းနဲ႔ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ေတြ ပ်က္စီးထိခိုက္တာကို သူတို႔က သိပ္ဂရုမစိုက္လွပါဘူး။ ဒါေတြကို ျပဳျပင္ၾကပ္မတ္ရမွာက အစိုးရ တာဝန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရဘက္က ပ်က္ကြက္ေနရင္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြက အစိုးရနဲ႔တကြ တာဝန္ ရွိသူေတြ သိရွိေအာင္၊ လူအမ်ားကို သိရွိေအာင္ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပၿပီး ျပဳျပင္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုတတ္ပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔တက္လာတဲ့ အစိုးရေရာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔မဟုတ္ပဲ တရားမဝင္တက္လာတဲ့ အစိုးရေတြထဲမွာပါ အေတာ္ မ်ားမ်ားဟာ အာဏာရလာတဲ့အခါမွာ အက်င့္စာရိတၱေတြ ေဖာက္ျပန္တတ္ၾကပါတယ္။ အာဏာအလြဲသံုးစားတာ (Abuse of power)၊ လာဘ္စားေဖာက္ျပန္တာ (Corruption) ေတြကင္းတဲ့ အစိုးရ (Clean government) ဆိုတာ ကမာၻေပၚမွာ အေတာ္ ရွားပါးလွပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ သူတို႔ အာဏာရေနတုန္း ဓနဥစၥာ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္း တတ္ၾကပါတယ္။ ဝိသမ စီးပြားေရးေတြကို တရားဝင္ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ဥပေဒေတြကို သူတို႔လိုရာဆြဲၿပီး ျပဌာန္းၾကပါတယ္။ ဒီအခါမွာ အစိုးရကို အျမဲေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူေတြဟာ အစိုးရကို ကန္႔ကြက္ၾကပါေတာ့တယ္။
(ဆက္လက္ ေဖာ္ျပ ပါဦးမည္။)
လြင္ေအာင္စိုး
England could host IPL - Clarke
Galactica stars advise UN
