ဘြဲ႔ျဖဴ
၂၄ ၾသဂုတ္ ၂၀၀၉အာဆီယံဟာ မူလစတင္ဖြဲ႔စည္းစက ဖြဲ႔စည္းပုံစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းရယ္လုိ႔ တိတိက်က်မရွိခဲ့ဘဲ အဖြဲ႔ဝင္ ႏုိင္ငံမ်ား အၾကား ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးမႈ တုိးတက္လာေစေရးအတြက္သာ ရည္ရြယ္တဲ့၊ မိတ္ျဖစ္ေဆြျဖစ္ သဟာယ အသင္း သာသာ အဆင့္သာရွိခဲ့တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တယ္။
ဒါေပမယ့္ အဖြဲ႔စတင္ေပၚေပါက္လာခဲ့တဲ့ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသဟာ တစတစ စီးပြားေရး ပုိမုိဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္လာခဲ့တာမုိ႔ အာဆီယံအဖြဲ႔ရဲ႕ ပုံရိပ္ဟာလည္း ႏုိင္ငံတကာမ်က္ႏွာစာမွာ တေန႔တျခား ပုိပုိၿပီး ထင္ရွားအေရးပါလာခဲ့တယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ စီးပြားဖက္ေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ဥေရာပသမဂၢ (အီးယူ)၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတုိ႔နဲ႔ ဆက္ဆံေရးေတြဟာလည္း အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ တုိးတက္ျမင့္မားလာတာနဲ႔အမွ် အာဆီယံဟာ ႏုိင္ငံတကာအလယ္မွာ မိမိကုိယ္မိမိ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း စနစ္တက်ရွိၿပီး ဂုဏ္ျဒပ္ထည္ဝါတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း တရပ္ျဖစ္တယ္ ဆုိတာကိုျပသဖုိ႔ မျဖစ္မေန လုိအပ္လာခဲ့တယ္။
ဒီလုိနဲ႔ အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံအားလုံး လုိက္နာအပ္တဲ့ ပဋိညာဥ္စာတမ္းတခု ေပၚထြက္ လာေရးကို အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြ ပစ္မွတ္ထား ႀကိဳးပမ္းလာခဲ့ၾကတယ္။ အာဆီယံဟာ အျခားအျခားေသာ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံေနရတဲ့ ႏုိင္ငံစုံအဖြဲ႔အစည္းတခုျဖစ္တာနဲ႔အညီ မိမိတုိ႔ရဲ႕ ပဋိညာဥ္ စာတမ္းဟာ၊ ဒီကေန႔ကမာၻမွာ လႊမ္းမုိးပ်ံ႕ႏွံ႔ေနၿပီး အျခားေသာ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမွန္သမွ်ရဲ႕ ပဋိညာဥ္စာတမ္းတုိင္း မွာလည္း ပါဝင္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဒီမုိကေရစီေရး၊ တရားဥပေဒ စုိးမုိးေရးစတဲ့ အႏွစ္သာရေတြ ထည့္သြင္းေရးဆြဲဖုိ႔ မျဖစ္မေန လုိအပ္တယ္ဆုိတာကို အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္ ေတြက သိၾကတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီကိစၥမွာ ျပႆနာတခုက ႀကီးႀကီးမားမားရွိေနတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကိစၥပဲ။ ေဒသတြင္းက ႏုိင္ငံအားလုံး ပါဝင္ေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုျဖစ္ေစဖုိ႔နဲ႔ ယဥ္ေက်းတဲ့ ႏိုင္ငံတကာအသုိင္းအဝုိင္းကုိ ေခါင္းမာမာနဲ႔ ဖီဆန္အန္တုေနတဲ့ နအဖ စစ္အုပ္စုေခါင္းေဆာင္ေတြကို အဖြဲ႔ထဲေရာက္မွ ေဖ်ာင္းေဖ်ာင္းဖ်ဖ် ေျပာယူဖုိ႔ဆုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ အဖြဲ႔တည္ေထာင္မႈ အႏွစ္ (၃၀) ျပည့္ေျမာက္တဲ့ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွာ အီးယူနဲ႔ အေမရိကန္တုိ႔ အတန္တန္ သတိေပးေနတဲ့ၾကားက အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြက အဖြဲ႔ထဲဆြဲသြင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အာဆီယံအတြက္ မာရ္နတ္လည္ပင္းမွာ ရွင္ဥပဂုတၱဆြဲေပးလုိက္တဲ့ ေခြးေသေကာင္ပုပ္လုိ ျဖစ္ေနတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ အဖြဲ႔ထဲေရာက္လာခဲ့ခ်ိန္ကစလုိ႔ အာဆီယံနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ အဓိကစီးပြားဖက္ အီးယူနဲ႔ အေမရိကန္တုိ႔ၾကား ဆက္ဆံေရးဟာ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဆူးေျငာင့္ခလုတ္ကန္သင္းေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ တင္းမာမႈအျမင့္ဆုံး အေျခအေနတခ်ဳိ႕မွာ ႏွစ္ဖက္အၾကား စီစဥ္ထားတဲ့ အစည္းအေဝးေတြ ေရႊ႕ဆုိင္းလုိက္ရတာမ်ဳိး၊ ပ်က္ျပား သြားတာမ်ဳိးေတြေတာင္ ရွိခဲ့တယ္။ က်န္အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြက “ငါတုိ႔အဖြဲ႔တြင္းကိစၥကို အျပင္က ဘယ္သူမွလာၿပီး ဖိအားေပးစြက္ဖက္တာကို မခံဘူး” ဆုိတဲ့ တလြဲမာနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ ဇြတ္အတင္း မ်က္စိမွိတ္ ကာကြယ္ေနေပမယ့္ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္လည္း ျမန္မာနအဖစစ္အုပ္စုရဲ႕ လိမ္ညာလွည့္ျဖား စကားမတည္မႈ၊ ေစာ္ကားမႈေတြေၾကာင့္ အေတာ္ကေလး မေက်မခ်မ္း ျဖစ္ခဲ့ၾကရတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြ သံတမန္ ရပ္ကြက္ကတဆင့္ မၾကာမၾကာ ထြက္ေပၚလာေလ့ရွိခဲ့တယ္။
လည္ပင္းက ေခြးေသေကာင္ပုပ္ေၾကာင့္ တေန႔တျခား ပုိပုိၿပီး စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္လာေနတဲ့ အာဆီယံဟာ အဓိကအားျဖင့္ အဲဒီျပႆနာနဲ႔ လာလတံၱ႔ေသာ အျခားအလားတူ ျပႆနာမ်ဳိးမ်ားကုိ မူေဘာင္ထဲဆြဲသြင္းၿပီး ေျဖရွင္းႏုိင္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ အာဆီယံပဋိညာဥ္စာတမ္း ေပၚထြက္လာေရးကို တြန္းၿပီးေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကရာမွာ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ (၁၃) ႀကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံထိပ္သီးအစည္းအေဝးအတြင္း ၂ဝ-၁၁-ဝ၇ ေန႔မွာေတာ့ အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြ လက္မွတ္ေရးထုိး ထုတ္ျပန္တဲ့ အာဆီယံပဋိညာဥ္စာတမ္း ထြက္ေပၚ လာခဲ့တယ္။
အဲဒီပဋိညာဥ္စာတမ္းထဲမွာ အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံအားလုံး တာဝန္သိစိတ္နဲ႔ မျဖစ္မေနလုိက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြကုိ အတိအက် ေဖာ္ျပထားေပမယ့္ ငါ့ျမင္းငါစုိင္း၊ ငါ့ေလွငါထုိး၊ ငါတေကာေကာတဲ့ အက်င့္စ႐ုိက္ အ႐ုိးထဲအထိေရာက္ေနၿပီျဖစ္တဲ့ နအဖစစ္အုပ္စုကေတာ့ “ဝက္မ်ားသည္ မစင္ႏွစ္သက္မႈကို မည္သည့္အခါမွ မစြန္႔လႊတ္” ဆုိတဲ့ စကားဥပမာအတုိင္း အာဆီယံအပါအဝင္ ႏုိင္ငံတကာအသိုင္းအဝုိင္းကို အာခံဖီဆန္ ဆန္႔က်င္ၿမဲ ဆက္လက္ဆန္႔က်င္ေနခဲ့တယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အပါအဝင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလုံးကုိ အျမန္ဆုံးနဲ႔ ႁခြင္းခ်က္မရွိ ျပန္လႊတ္ေပးဖုိ႔၊ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ စစ္မွန္တဲ့ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲေတြ စတင္ျပဳလုပ္ဖုိ႔နဲ႔ ပါဝင္သင့္ ပါဝင္ထုိက္သူေတြ ပါဝင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ဖုိ႔ ကုလသမဂၢကေရာ၊ ကမာၻ႔ဦးေဆာင္ ႏုိင္ငံႀကီး ေတြကေရာ၊ အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြကပါ တုိးတုိးတမ်ဳိး၊ က်ယ္က်ယ္တဖုံ၊ ႏွစ္ကုိယ္ၾကားတမ်ဳိး၊ အစည္းအေဝးေတြမွာတဖုံ ေဖ်ာင္းဖ်နားခ်ေနတဲ့ၾကားက နအဖဟာ အဲဒီတုိက္တြန္းေမတၱာရပ္ခံမႈေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကိုသာ ဇြတ္တုိးလုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္။
ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးပါဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ေတာင္းဆုိခ်က္ကို အာဆီယံပဋိညာဥ္စာတမ္း လက္မွတ္ေရးထုိးၿပီး မၾကာမီမွာပဲ စက္တင္ဘာေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးမွာ ပါဝင္တယ္လုိ႔ သံသယရွိတဲ့ သံဃာေတာ္ေတြကို စစ္ဆင္ေရးတရပ္ အသြင္နဲ႔ ဖမ္းဆီး လူဝတ္လဲ ေထာင္ခ်၊ ေဝးလံတဲ့ ေထာင္ေတြကိုပို႔၊ ေထာင္ဝင္စာပိတ္ စတဲ့လုပ္ရပ္ေတြနဲ႔ တုံ႔ျပန္ခဲ့တယ္။
တုိင္းရင္းသားေတြ ပါဝင္တဲ့ သုံးပြင့္ဆုိင္ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲ လုပ္ပါဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ေတာင္းဆုိခ်က္ကို နယ္စပ္ေဒသ (အထူးသျဖင့္ ထုိင္းႏုိင္ငံနဲ႔ နယ္ေျမခ်င္းထိစပ္ေနတဲ့ နယ္စပ္ေဒသ) က အျပစ္မဲ့ တုိင္းရင္းသား ျပည္သူေတြကို တုိးျမႇင့္ႏွိပ္ကြပ္ေခ်မႈန္းတဲ့လုပ္ရပ္နဲ႔ တုံ႔ျပန္ခဲ့တယ္။
အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ ပဏာမလုပ္ငန္းစဥ္အျဖစ္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးမွာ အေရးပါအရာေရာက္သူ (stakeholder) ျဖစ္ႏုိင္သမွ် အမ်ားဆုံးပါဝင္တဲ့ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲတခု လုပ္ေဆာင္ပါဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ေတာင္းဆုိခ်က္ကုိ ရွစ္ဆယ့္ရွစ္မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြအပါအဝင္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားတဲ့ မ်ဳိးခ်စ္ ပုဂၢဳိလ္အားလုံးကုိ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ် အေဝးေထာင္ေတြ ပုိ႔ပစ္တဲ့လုပ္ရပ္နဲ႔ တုံ႔ျပန္ခဲ့တယ္။
ေနာက္ဆုံး ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ေျပာရင္ ဒီမုိကေရစီလႈပ္ရွားမႈႀကီးတခုလုံးရဲ႕ ပုံရိပ္၊ ကမာၻႀကီးအေနနဲ႔ေျပာရင္ မတရားမႈကို ဒူးမေထာက္အည့ံမခံ အလံမလွဲ ဇြဲနဘဲနဲ႔ ဆန္႔က်င္ခုခံတိုက္ပြဲဝင္မႈရဲ႕ ပုံရိပ္ျဖစ္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ မတရားသျဖင့္ အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ထားမႈကေန ခ်က္ခ်င္းလႊတ္ေပးဖုိ႔ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ေတာင္းဆုိမႈကိုလည္း သူ႔ၿခံထဲတရားမဝင္ ဝင္ေရာက္ခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား ဂြၽန္ဝီလ်ံ ယက္ေတာနဲ႔ အတူ အမႈဆင္ၿပီး လြတ္လပ္ေရးဖခင္ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ သမီးျဖစ္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဖမ္းဆီးကာ အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္သုိ႔ ပုိ႔ေဆာင္ခ်ဳပ္ေႏွာင္ၿပီး တရားစြဲဆုိတဲ့ လုပ္ရပ္နဲ႔ တုံ႔ျပန္ခဲ့တယ္။
အခုေတာ့ အာဆီယံအပါအဝင္ ယဥ္ေက်းတဲ့ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအဝုိင္းတခုလုံးက အတန္တန္ ေမတၱာရပ္ခံ ေတာင္းပန္ေနတဲ့ၾကားက နအဖဟာ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အလုပ္ၾကမ္းနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ (၃) ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့ၿပီျဖစ္တယ္။ ေဒၚစုအေပၚ ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ ျပစ္ဒဏ္စီရင္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္တြင္းေရာ ျပည္ပမွာပါ အျမင္ေမွာက္မွားမႈေတြ ေပၚထြက္လာေစဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဗုိလ္သန္းေရႊနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ “မစၥတာရွင္းလင္း” အဖြဲ႔က ေရာက္တတ္ရာရာ ဘာဘာညာညာ ဝါစာကမာေတြေျပာၿပီး ႀကဳိးပမ္းလွည့္ျဖားခဲ့ေပမယ့္ အႏွစ္သာရ ကေတာ့ လူထုေခါင္းေဆာင္ကို လူထုနဲ႔ ဆက္ၿပီး အဆက္ျဖတ္ထားတာ၊ သူတုိ႔ရဲ႕ ကလီကမာ ေရြးေကာက္ပြဲ မတုိင္မီမွာ ေဒၚစုရဲ႕ပါးစပ္ကုိ ပလာစတာကပ္၊ လက္ကုိ လက္ထိတ္ခတ္၊ ေျခေထာက္ကို ထိတ္တုံးခတ္ ထားတာပဲ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ သိပ္ကိုထင္ရွားေပၚလြင္ေနတယ္။
ဗုိလ္သန္းေရႊရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာပါတဲ့ အခ်ဳိ႕ေသာ ေဝါဟာရအသုံးအႏႈန္းေတြကို ၾကည့္ၿပီး ျပည္တြင္းျပည္ပက ထင္ရွားတဲ့ ပုဂၢဳိလ္တခ်ဳိ႕ရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႀကီးတခြဲသားနဲ႔ ေမွာက္ေမွာက္မွားမွား ေျပာသံဆုိသံေတြ ၾကားလုိက္ရတာကေတာ့ အံ့ၾသစရာပဲ။ ဗုိလ္သန္းေရႊကို သူ႔စကားနဲ႔သူ ျပန္ခ်ဳပ္ခ်င္လုိ႔ ပရိယာယ္နဲ႔ အဲဒီလုိ ေျပာခဲ့တာဆုိရင္ေတာ့ အဲဒီပုဂၢဳိလ္မ်ားကုိ တခုေတာ့ သတိေပးလုိက္ပါရေစ။ အဲဒါကေတာ့ ဗုိလ္သန္းေရႊ အပါ အဝင္ နအဖ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြဟာ သူတုိ႔ေျပာခဲ့တဲ့ စကားေတြကုိ ေန႔ေတာင္မကူးခင္ ေမ့သြားတတ္ၾကတဲ့ လူစားမ်ဳိး ေတြျဖစ္တယ္ဆုိတာပါပဲ။
နအဖ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သူတုိ႔ေဆြစဥ္မ်ဳိးဆက္ ေကာင္းစားခြင့္ရွိမယ့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ရာသက္ပန္ တည္တံ့ခုိင္ၿမဲေစဖုိ႔ အားသြန္ႀကဳိးပမ္းရင္း အခုအခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပည္သူေတြအတြက္သာမက အိမ္နီးခ်င္းနဲ႔ ေဒသတြင္းက ႏုိင္ငံေတြအပါအဝင္ တကမာၻလုံးအတြက္ပါ အႀကီးအက်ယ္ အႏၲရာယ္ရွိေစမယ့္ လုပ္ရပ္တခုကို အစပ်ဳိးလုပ္ေဆာင္ေနၾကရတဲ့ အေျခအေနသုိ႔ မလႊဲသာမေရွာင္သာ ေရာက္ရွိေနၾကၿပီ။ အဲဒါကေတာ့ ကမာၻ႔အဆုိးဆုံးအာဏာရွင္ႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့ ေျမာက္ကုိရီးယားကုိ ဆရာတင္ၿပီး အဏုျမဴ လက္နက္ပုိင္ ရွင္ျဖစ္ေအာင္ ႀကဳိးပမ္းေနတဲ့ကိစၥပဲ။
ျမန္မာျပည္သူေတြကို နအဖ ထင္သလုိ ႏွိပ္စက္ကလူျပဳေနတာ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွာ ဒီမုိကေရစီ ဆိတ္သုဥ္း ေနတာေတြကို အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံေတြအေနနဲ႔ ဘာတခြန္းမွ ဝင္မေျပာဘဲ လက္ပုိက္ၾကည့္ေနလုိ႔ရတယ္။ အဲသလုိ ေနတဲ့အတြက္ မသကာ အဲဒီႏုိင္ငံေတြဟာ လူစိတ္ကင္းမဲ့လြန္းလွတယ္လုိ႔ ေဝဖန္ျပစ္တင္တာခံရ႐ုံထက္ ဘာမွ ပုိၿပီး မထိခိုက္မနစ္နာႏုိင္ဘူး။ ရြာျပင္ေရာက္ေနတဲ့ လူမုိက္ကို ဆရာတင္ၿပီး အဏုျမဴလက္နက္ပုိင္ရွင္ျဖစ္ဖုိ႔ ႀကဳိးစားေနတဲ့ နအဖရဲ႕လုပ္ရပ္ကေတာ့ အၿမီးကုိ မီး႐ႈိ႕ၿပီး သိဃုႋျပည္တျပည္လုံး မီးဟုန္းဟုန္းေတာက္ေအာင္ လုိက္႐ႈိ႕တဲ့ ဟာႏုမာန္ေမ်ာက္ရဲ႕ လုပ္ရပ္မ်ဳိးျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ လက္ပုိက္ၾကည့္ေနရင္ ၾကည့္ေနသူေတြပါ ေသခ်ာေပါက္ ဘဝပ်က္သြားၾကရလိမ့္မယ္။
နအဖကိုယ္တုိင္ ပါဝင္လက္မွတ္ေရးထုိးထားတဲ့ အာဆီယံပဋိညာဥ္စာတမ္းရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြထဲမွာ ေဟာဒီ အခ်က္ေတြ ပါဝင္တယ္။
(၁) အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသကို ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ကင္းမဲ့တဲ့ ေဒသအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ လူသား အမ်ား အျပား ေသေက်ပ်က္စီးေစႏုိင္တဲ့ အျခားလက္နက္ႀကီးေတြကင္းမဲ့တဲ့ ေဒသအျဖစ္လည္းေကာင္း တည္တံ့ေစရန္။
(ဆ) အာဆီယံႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးနဲ႔ တာဝန္ရွိမႈကို အေလးထားၿပီး ႏုိင္ငံမ်ားအၾကား ဒီမုိကေရစီ စနစ္ က်င့္သုံးမႈ ပုိမုိခိုင္မာလာေစရန္၊ အုပ္ခ်ဳပ္မႈဆုိင္ရာ နည္းလမ္းေကာင္းေတြနဲ႔ တရားဥပေဒစုိးမုိးမႈ တုိးတက္ လာေစရန္၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ျမႇင့္တင္ကာကြယ္ရန္။ ျပည္သူေတြကုိ ဗဟုိျပဳတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း (ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔အစည္း) တရပ္ျဖစ္လာသည္အထိ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္သြားရန္။
(တ) ပြင့္လင္းျမင္သာထင္သာရွိၿပီး ျပင္ပမိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရး၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကိစၥရပ္ေတြမွာ အာဆီယံရဲ႕ ဗဟုိအခ်က္အခ်ာက်မႈနဲ႔ တက္ႂကြတဲ့ အခန္းက႑တုိ႔ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းသြားရန္။
ဒါ့အျပင္ ပဋိညာဥ္စာတမ္းမွာ အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံေတြ လုိက္နာက်င့္သုံးရမယ့္ အေျခခံမူေတြ ခ်မွတ္ထားၿပီး အဲဒီထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ အခ်က္တခ်ဳိ႕က ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္တယ္။
(ဆ) အာဆီယံရဲ႕ ဘုံအက်ဳိးစီးပြားကုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ထိခုိက္ေစတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြအေပၚ တုိင္ပင္ေဆြးေႏြးမႈေတြ ပုိမိုျပဳလုပ္ျခင္း။
(ဇ) တရားဥပေဒစုိးမုိးမႈ၊ ေကာင္းမြန္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ၊ ဒီမုိကေရစီရွိမႈနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ အစိုးရရွိမႈဆုိတဲ့ အေျခခံသေဘာတရားမ်ားကို လုိက္နာျခင္း။
အခုေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အာဆီယံပဋိညာဥ္စာတမ္းပါ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ၊ အေျခခံမူေတြနဲ႔ နဝတ၊ နအဖတို႔ရဲ႕ ဆယ္စုႏွစ္ႏွစ္ခုေက်ာ္ၾကာ ကာလအတြင္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကုိ တုိက္ဆုိင္စစ္ေဆးၾကည့္လုိက္ရင္ သူတုိ႔ဟာ အာဆီယံပဋိညာဥ္စာတမ္းရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈဆုိင္ရာ၊ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ၊ ဒီမုိကေရစီေရးဆုိင္ရာ၊ အဖြဲ႔ရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာထိန္းသိမ္းမႈဆုိင္ရာ အႏွစ္သာရေတြကို တေလွ်ာက္လုံးခ်ဳိးေဖာက္လာခဲ့တယ္ ဆုိတဲ့အခ်က္ဟာ ထင္ရွားေပၚလြင္လွတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္ကခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တာေတြက အာဆီယံ ပဋိညာဥ္ စာတမ္း ေပၚထြက္မလာခင္ ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တာျဖစ္လုိ႔ ဥပေဒ႐ႈေထာင့္ကေျပာရင္ က်န္အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေနနဲ႔ နဝတ၊ နအဖ စစ္အုပ္စုကို ေလွ်ာ့ေပါ့သက္ညႇာခြင့္ေပးမယ္ဆုိရင္ ေပးလုိ႔ရႏုိင္ေသးတယ္။
သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ပါဝင္လက္မွတ္ေရးထုိးထားတဲ့ အာဆီယံပဋိညာဥ္စာတမ္း ေပၚထြက္လာခဲ့ၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာ ေတာင္ စာတမ္းပါရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ အေျခခံမူေတြကို ဆက္လက္ခ်ဳိးေဖာက္ေနတာကေတာ့ နအဖဟာ အာဆီယံ အပါအဝင္ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအဝုိင္းတခုလုံးကုိ စိန္ေခၚအကဲစမ္းေနတာပဲျဖစ္တယ္။ အထူးျဖင့္ အာဆီယံ အပါအဝင္ တကမာၻလုံးက ဝုိင္းဝန္းေမတၱာရပ္ခံေတာင္းပန္ေနတဲ့ၾကားက ကမာၻ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏုိဘယ္လ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ အလုပ္ၾကမ္းနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ (၃) ႏွစ္ခ်မွတ္လုိက္တာဟာ အာဆီယံအပါအဝင္ ယဥ္ေက်းတဲ့ လူ႔အသုိင္းအဝုိင္းတခုလုံးကို “နားရြက္ တံေတြးဆြတ္” လုိက္တာျဖစ္တယ္။
ဗုိလ္သန္းေရႊရဲ႕ ပလီပလာစကားေတြကုိ ဖယ္ရွားၿပီး အတြင္းသားကို ျမင္ေအာင္ၾကည့္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ ေဒၚစုကို ျပစ္ဒဏ္စီရင္ခ်က္ခ်မွတ္လုိက္တာဟာ နအဖက ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအဝုိင္းရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာတခုလုံးကုိ ေျမေပၚ ခ်နင္း လုိက္တာ ျဖစ္သလုိ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးျဖစ္စဥ္ကုိလည္း ေျမျမႇဳပ္သၿဂဳႋဟ္ ပစ္လုိက္တာျဖစ္တယ္။
No comments:
Post a Comment